Juni 2015

Den siste tida har det vore svært hektisk med feltarbeid. Dermed så har det vore heller lite tid til å oppdatere bloggen. Fortsatt er det meget hektisk med feltarbeid, men eg kan no få ut litt av det som var verdt å nemne frå juni.

Juni blei prega av feltarbeid på Runde. I tillegg til det så greidde eg også å få følgt opp mine eigne prosjekt på grashoppesongar og svartstrupe. Etter at alt dette var unnagjort var det heller lite tid til overs. Med lite tid til anna enn å følge opp dei forskjellige prosjekta, så blei det ikkje noko særlig satsing på sjeldenheiter i juni. Men er ein utandørs og samtidig har med seg både auger og øyrer, kan ein kome over litt av kvart. Den 5. juni hadde eg vore på mi faste runde for å følge med på svartstrupene på Sandsøya. Då eg kom heim igjen (Støyle, Sandsøya) og parkerte bilen, vart eg etter ei lita stund obs på ein fugl som for og spratt rundt på gårdsvegen på tunet heime. Etter å ha fått satt kikkeren på den såg eg med ein gong at det var snakk om øyane si første DVERGLERKE! For å få sett denne arten må ein normalt til Sør-Europa, der den hekkar, men særlig vår og haust så kan det dukke opp dverglerker også i Norge. Dverglerka er tilpassa ei tørt og karrig landskap, enten i kulturlandskapet, eller på naturlige tørre sletter. Når dei dukkar opp i Norge så finn ein dei ofte i kultrulandskapet, då gjerne på svartjorder, samt på og ved grusvegar. Dei foretrekker også strender og strandenger. (Den vart faktisk påvist hekkande så langt nord som i Danmark i fjor) Dagen etter eg såg dverglerka på Støyle på Sandsøya såg eg på nytt ei dverglerke, denne gongen på Voksa. Høgst sannsynlig så var det snakk om den same fuglen som eg såg dagen i forvegen.


Dverglerke 2K+, Støyle, Sandsøya 5. juni 2015

Eit par dagar etter at dverglerka var i boks vart det sett ei ringgås på Sandsøya. Ringgåsa var den samme som blei observert på den samme staden den 27. april. Fuglen høyrer til den austlige underarten bernicla som hekkar på tundraen i Russland.


Ringgås ua. bernicla 2K+, Bringsvor, Sandsøya 7. juni 2015

Går vi så vidare nokre dagar fram i tid, nærmare bestemt til den 12. juni, så fikk eg endelig enda ein etterlengta art på artslista til Sandsøya og Voksa. Denne gongen var det snakk om ein liten rovfugl, nærmare bestemt ein lerkefalk. Denne vart oppdaga då eg skulle gå til ein stad eg kunne få innsyn til eit av svartstrupereira i Sandsvågen. På vegen dit kom lerkefalken flygande rett over hovudet mitt på ca. 15 meters hold. Det vil seie at draktkarakterar som raudlige "bukser"og undergump, samt kraftig streka bryst og kroppssider, lett var synlig. Lerkefalken er ein sjelden gjest i M&R. I Norge hekkar den på søraustlandet. Per 2008 var det estimert ein stad mellom 150-250 par innan for landets grenser.

Endelig!!
Men den virkelige godbiten i juni kom først den påfølgande natta. For natt til den 13. juni, på mi nattlige lytterunde, kom eg over M&R sin fjerde SUMPSONGAR!! Songaren satt då og song sporadisk på austsida av Voksa. Med eit forferdelig ver med temperaturar ned i 5-6 grader celsius og konstante regnbyger frå nordvest, var det ikkje rart at den ikkje satt og song for full hals. Som nemnt over så har sumpsongar berre vore påvist tre gongar tidligare her i fylket. To gongar på Smøla, dette henholdsvis i 1995 og 2014, samt ein gong på Male i Fræna kommune, dette i 2013.

Sumpsongaren høyrer til locustella-slekta. Det er denne slekta grashoppesongaren også høyrer til. I tillegg til grashoppesongarane så høyrer også elvesongaren til dennne slekta med songarar. Dermed blei dette den tredje locustella-arten som har blitt observert på Sandsøya og Voksa.

Sumpsongar 2K+ M, Voksa 20. juni 2015

Sumpsongar 2K+ M, Voksa 20. juni 2015

Her er eit lydopptak som blei tatt av songaren den 20. juni, ei veke etter at den først vart høyrd på Voksa.

Den 20. juni lukkast det også å få den ringmerkt. Fuglen hadde meget slitte sving- og stjertfjører, noko som tyder på at det er snakk om ein 2K-fugl, altså ein fugl som blei klekt i 2014.

Sumpsongar 2K+ M, Voksa 20. juni 2015

Sumpsongar 2K+ M, Voksa 20. juni 2015

Sumpsongar 2K+ M, Voksa 20. juni 2015
Fine og gyllne undre stjertdekkfjører utan klare lyse bremmar.
Klassisk sumpsongar!

Det er ikkje årlig det blir observert sumpsongarar her til lands. Fuglen på Voksa blei faktisk den første i Norge i 2015. I Danmark og Sør-Sverige er sumpsongaren ein svært sjelden hekkefugl. I Norge derimot, har den har aldri blitt påvist hekkande. Sumpsongaren er knytta til åpent vatn med takrørskogar. Den kan også hekke i anna type vegetasjon, men takrør er den mest foretrukne. Songaren på Voksa satt ikkje akkurat på ein lokalitet med klassisk habitat. Den satt nemlig i eit området utan åpent vatn, og med for det meste strandrør, hundekjeks og høymoler. Dette er ein heller klassisk lokalitet for grashoppesongarar. Faktisk så ringmerkte eg ein grashoppesongar i det same området i midten av mai, men denne flytta seg vidare på øya etter merking, og var ikkje der då sumpsongaren dukka opp.

Her er eit bilde som viser området der sumsongaren held til.

Ny grashoppesongar
Når eg først er inne på grashoppesongarar, så kan eg no nemne at songaren som eg merke på den samme lokaliteten som der sumpsongaren slo seg ned, flytta seg 200-300 meter mot vest. Der satt den og song til den 18. juni. Frå bilvegen kunne eg då høyre både grashoppesongaren og sumpsongaren synge samtidig, noko som gav eit veldig godt grunnlag for samanlikning av songen til dei to locustella-artane.

Ellers så fikk eg lytta etter nattsongarar på Remøya natt til den 22. juni. Det resulterte i årets 13. grashoppesongar på Søre-Sunnmøre. Under kan du sjå eit bilde av fuglen frå då den blei ringmerkt.

Grashoppesongar 2K+ M, Remøy, Remøya 22. juni 2015

Feilsyngande åkerrikse

Når vi først er inne på nattsongarar, så må eg no også ta med åkerriksa som vart oppdaga på Voksa den 29. juni. Denne åkerriksa var ein smule feilsynande, og eg må innrømme at då eg høyrde den på langt hold, med ein gong ikkje heilt skjønte kva det var. Men etter nokre sekund gikk det opp eit lys, det måtte sjølvsagt vere ei åkerrikse... Dette vart då den tredje åkerriksa som blei observert her i fylket i 2015. Tidligare så vart der høyrd ei på Ona på Romsdalskysten, samt ei ved Myklebustvatnet i Herøy.

Her er eit opptak av songen til riksa frå Voksa.

Svartstruper
I år har eg to og eit halvt svartstrupepar på Sandsøya. Det vil seie at eg har eit par med ein hann og ein hofugl, samt eit par med ein hann og to hoer. Desse hadde før juni var over fått 11 ungar på vingene seg i mellom. Dette talet kunne vore betydelig høgre. To av reira blei dessverre predatert før ungane hadde blitt flygedyktige. I det eine av dei to kulla var det fem ungar. Kva som var i det andre veit eg ikkje. Det kullet blei nemlig tatt då ungane var berre eit par dagar gamle, altså før eg hadde sjekka reiret og ringmerkt dei. Dette er dessverre ein heilt normal del av naturen, sølv om det sjølvsagt aldri er kjekt at reira til fuglane du følger svært tett blir plyndra. (Eit fyldig samandrag av svartstrupesesongen 2015 vil eg kome tilbake med på slutten av året)

Her er nokre bilder av svartstrupene i juni.

Svartstrupe 2K F, Sandsvågen, Sandsøya 17. juni 2015
Denne svartstrupehoa dukka opp i Sandsvågen den 9. mai. Den fikk så
eit kull på fem ungar. Dessverre så blei reiret plyndra før ungane kom på
vingene.

Svartstrupe 3K+ M, Sandsvågen, Sandsøya 15. juni 2015
Det er denne hannen som i år har to hoer i Sandsvågen.

Svartstruper, Sandsvågen, Sandsøya 15. juni 2015
Her matar hannen på ein av ungane som kjem frå kull nr. to som han
hadde i lag med den o

Eit bra år for lundane...
2015 ser ut til å bli eit bra år for lundane på Runde. Dei ber rikelig med mat, og veks som berre det! I juni var det for eksempel ein unge som bort i mot tredobla(!) vekta si i løpet av 10 dagar. Ein slik vekst viser at vekstvilkåra har vore perfekte. Lundefuglane har i år bert for det meste fisk frå torskefisk-familien. Altså fiskeyngel av hyse, torsk, sei, hvitting og den gjengen. Dei har også blitt sett berande sild/sil, men det har vore svært, svært få å sjå av den sorten.

Her er tre bilder frå siste halvdel av juni av lundar som ber fisk. Som dykk kan sjå så er det ingenting i vegen med størrelsen på fiskane dei kjem inn med.

Lunde ad., Runde 21. juni 2015

Lunde ad., Runde 21. juni 2015

Lunde ad., Runde 21. juni 2015

Ei fyldig oppsummering av 2015-sesongen på Runde vil eg kom tilbake med etter kvart.



Året som gikk...

Då er det nokre dagar sidan 2013 var omme. Og året som gikk gav mange fantastiske og uforgløyemelege opplevelsar. Ein del av desse opplevelsane var møter med sjeldenheiter. Då snakkar vi om artar som kaspimåse, elvesongar, sumpsongar, busksongar, trostesongar og tundrapiplerke for å nemne dei sjeldnaste. Men det trengst ikkje store sjeldenheiter for å holde motivasjonen oppe. Det er berre å gi meg eit par gråmåsar så er eg fornøgd! Det er minst like interessant å studere ein art/ ei artsgruppe for å lære dei betre å kjenne, enn å heile tida berre skulle jage etter dei sjeldnaste av dei sjeldne. Ein får heller ta "bombene" som krydder i kvardagen.

I løpet av 2013 vart det jobba spesielt med artar som gråmåse, svartbak, sivsongar og grashoppesongar. I tillegg til desse vart det i jobbsamanheng også jobba med sjøfuglar som blant anna lunde og krykkje mfl. Dette har vore både lærerikt og givande.

No er det på tide å sjå tilbake på nokre av høgdepunkta frå året som gikk! Under kan du sjå bilder av, samt lese om nokre av dei...

 

Austleg kaspimåse eller kaspimåse x gråmåse hybrid 5K+(adult),
Sandshamna/Sandsøya 20. mars 2013

I februar vart M&R sin fjerde kaspimåse sett på Sandshamna på Sandsøya. Denne gongen var det snakk om ein voksen fugl. Tidligare så hadde eg hatt to 1.vinter fuglar og ein 3.vinter fugl. I mars dukka fuglen som er avbilda over opp på hamna. Denne "kaspisaken" har utrulig nok for mykje svart i håndsvingfjørene, i hvert fall for den vestlege typen ponticus. Alle dei andre karakterane som fuglen viser er fine for kaspi, ja heilt ned til lyden. Dermed kokar det ned til at dette enten er ein austleg fugl, som då oppviser slike vingeteikningar, eller at dette er ein kaspi- x gråmåse hybrid. Fasitsvaret får ein aldri vite. Men det trengst strengt tatt heller ikkje. For det var litt av ein opplevelse å ha ein måse som flaug over aktivit lydtredane med klassisk kaspimåse-lyd.

 

 

Polarmåse 1K (juvenil/1.vinter), Sandshamna/Sandsøya 28.mars 2013

Kvitmåsane er alltid like nydelige, då både polar- og grønlandsmåsane. I slutten av februar dukka det opp ein grønlandsmåse av "typen" kumlieni. Det mest korrekt her er å betrakte desse som hybridar av den nordamerikanske eskimomåsen og den grønlandske grønlandsmåsen. Dette er uansett ei stor sjeldenheit her i Norge, og før den store kvitmåseinvasjonen vinteren 2011/2012 var det ikkje mange funna av denne "typen" her til lands.

 

 

Lunde 4K+(adult), Runde 11.april 2013

Eit av årets store høgdepunkt er årets første tur i lundeura på Runde. I fjor var dagen perfekt med eit stort antall svermande lundar i nydelig vårsol og vindstille. Men 2013 vart dessverre eit dårleg å for arten på Runde. For etter å ha summert opp etter årets hekkesesong enda ungeproduksjonen på ca. 14%. Dette er ikkje akkurat noko å skryte av, i toppåra er nemleg ungeproduksjonen på heile 75%. Av dei andre sjøfuglane på Runde var det berre havsula som gjorde det skikkeleg bra. No er det eit nytt år, så då er det berre å håpe på at det er dette året det endelig skal bli fullklaff på fugleøya.

 

 

Svartbak 5K+(adult) M, Toftesundholmen/Sandsøya 4.mai 2013

I 2013 vart det satsa ein god del på merking av måsar. Då både med fellefangst av voksne fuglar, samt ungemerking. Den voksne svartbakhannen som er avbilda over var ein av dei totalt 353 stormåsane (gråmåse, sildemåse og svartbak) som blei ringmerkte i 2013. I tillegg til desse blei det både merkt fiskemåsar og krykkjer... 

 

 

Grashoppesongar 2K+ M, Voksa 12.mai 2013

Etter å ha leita i eit par veker etter grashoppesongarar var det ufattelig deilig når den første for året endeleg vart lokalisert den 10.mai på Voksa. Bildet over er tatt av songaren eit par dagar etter at den dukka opp. I 2013 vart grashoppesongarprosjektet mitt vidareført. Dette prosjektet vart starta av Kjell Mork Soot og meg i 2010. Dette vart dermed det fjerde året eg har følgt nøye med arten på Sandsøya og Voksa. I løpet av året så vart det blant anna ringmerkt 20 grashoppesongarar. No ser eg fram til ein ny sesong, og forhåpentlegvis så kan eg lære arten enda betre å kjenne.

 

 

Busksongar 2K+ M, Våge/Sandsøya 20.juni 2013

Natta til den 20.juni dukka det endeleg opp ein art som eg hadde venta lenge på at skulle dukke opp her på øyane. Det er då snakk om den austlege arten busksongar. Og ikkje nok med at den dukka opp, det er den mest fotogene songaren eg har vore ute for. Eg kunne sitte heilt ope på 6-7 meters hold utan  at han brydde seg i det heile tatt! Eit av bilda som blei tatt av fuglen ser du ovanfor.

 

 

Sumpsongar 2K+ M, Male, Fræna kommune 28.juni 2013

Den 28.juni vart turen lagt til Male i Fræna kommune for å få med meg M&R sin andre sumpsongar. Visst du leitar godt på bildet over så finn du songaren som her er avbilda syngande av full hals. I og med at eg er hekta på locustella-songarar så kan eg vel trygt seie at pulsen steig eit par hakk i det den første "sangstrofa" kom...

 

 

Tartarpiplerke 1K, Ona 27.september 2013

I slutten av september vart turen lagt til Ona for litt feltsatsing. Og sjølvsagt var det sjeldenheiter som sto på menyen. Den største rariteten som vart sett dei dagane eg var der, var M&R si tredje tundrapiplerke. Men fuglen som kanskje gjorde mest inntrykk var tartarpipleka som du ser på bildet over. For det er ikkje akkurat daglegdags å ha ei tartarpiplerke pilande rundt deg på berre nokre få meters hold!

 

 

Etter å ha tatt eit lite tilbakeblikk på året som gikk er det berre å sjå framover og håpe på at året som kjem kan bli like bra. Eg skal i hvertfall gjere mitt for at det skal verte akkurat det! Så då gjenstår det vel berre å ønske alle eit litt forsinka godt nytt år...



SUMPSONGAR, Male, Fræna kommune 27-28.06.13

I går formiddag fikk eg ein telefon frå ein av kompisane mine frå Kristiansund. Han kunne meddele at ein eksklusiv locustella-songar hadde blitt høyrd og sett på Male i Fræna kommune på Romsdalskysten. For ein annan av kompisane mine hadde for ca. ei veke sidan komt over ein songar han var litt i tvil på kva var. Vanskelige veir- og vindforhold gjorde det slik til at den blei ubestemt enn så lenge. Så natt til i går, altså den 27.juni vart den sjekka opp på ny. Då blei fuglen blant anna avbilda. Desse bilda viste utan tvil M&R sin andre SUMPSONGAR gjennom tidene!! Denne sør og og aust/søraustlege songaren er ei stor sjeldenheit i Norge, med ikkje mange funna årleg. Det forrige funnet i fylket vart gjort så langt tilbake som i 1995, då på Smøla. Så ein kan mildt sagt seie at den er ein gobit! Med denne har Fræna i år varta opp med både trostesongar og sumpsongar, noko som må seiast å vere imponerande. Dette gjer sitt til at artsspekteret når det gjeld nattsongarar i M&R i år er over all forventning. Artar som nattergal, sørnattergal, grashoppesongar, sumpsongar, elvesongar, myrsongar, busksongar, åkerrikse og vaktel har nemleg blitt observert innan for fylkets grenser. Fleire av desse er store raritetar også på landsbasis...

Turen vart nesten sjølvsagt lagt til Fræna for å få med seg gobiten. Og ut over kvelden og natta så song sumpsongaren svært aktivt. Då for det meste frå toppen av eit bringebærkratt der den holdt til det meste av tida. Der poserte den villig for den som gadd å vente på fotolyset...

Under kan du sjå bilder av songaren frå i dag tidleg, samt høyre eit lydopptak av songen til fuglen.

Sumpsongar 2K+ M, Male, Fræna kommune 28.juni 2013
Svært slitte hsf. kan indikere at dette er ein 2K-fugl.

Sumpsongar 2K+ M, Male, Fræna kommune 28.juni 2013

Sumpsongar 2K+ M, Male, Fræna kommune 28.juni 2013

 

Sumpsongar 2K+ M, Male, Fræna kommune 28.juni 2013

Sumpsongar, Male, Fræna kommune 28.juni 2013

 

Andre observasjonar

Av andre observasjonar som blei gjort på den korte visitten i Fræna i går kveld og i natt/dag tidleg var ein 2K grønlandsmåse som rasta i Hustadbukta i lag med gråmåsar, og ei næringssøkande hornugle på male i området der sumpsongaren holdt til. Utanom dette var det ikkje all verden verken å sjå eller høyre... Men kva gjer vel det når den mest eksklusive av dei alle gikk i boks!

Her er eit bilde av den jaktande hornugla i kveldslys.

Hornugle, Male, Fræna kommune 27.juni 2013