Grønlandsmåse ua. kumlieni m.m 13-20.02.15

Etter ein dårlig start på 2015 med lite måsar og lite spennande å sjå, så har det no virkelig tatt seg opp dei siste dagane. Etter å berre ha sett ein kvitmåse i perioda 1. januar t.o.m. 13. februar, så har eg no opplevd ei ketchup-effekt med åtte kvitmåsar i løpet av den siste veka. Ein av dei var også ein skikkelig godbit...

Sjøfugltelling - Bremanger og Vågsøy
Den 13. og 15. februar vart dei årlige sjøfugltellingane på henholdsvis Bremanger og Vågsøya i Sogn og Fjordane gjennomført. Det var ikkje alt for mykje å sjå i dei utvalgte sonene som vi talte i. Ein bonus med tellingane var at eg fikk sjekka måsane som var i områda. På Bremanger vart det blant anna ein sjekk av måsane som var i Kalvåg. Der fann eg ein av "mine" gråmåsar, ein 2K-fugl som eg merkte på Storholmen heilt sør i M&R i 2014. Ellers var det dessverre lite å melde.

To dagar seinare på Vågsøya, vart det nok ein gong sjekka måsar, både i Måløy, men også i Refvika nord på øya. I Måløy kom eg over ein finskmerkt 3K gråmåse på mi gjennomfart under sjøfugltellinga. Ellers så var det veldig mykje måsar nord på øya. På Refviksanden var det nok ein stad mellom 1000 og 2000 måsar innom medan eg var der. Blant desse fann eg dessverre ingen sjeldenheiter, derimot fikk eg lest av to fargemerkte gråmåsar, samt ein fargemerkt svartbak. Den eine av gråmåsane var ein voksen fugl som er merkt i Båtsfjord i Finnmark. Min observasjon av måsen var den første som blei gjort utanfor Finnmark-fylke.

Her er eit bilde av den finskmerkte 3K gråmåsen som eg kom over i Måløy. Eg har ikkje fått svar på kor den er merkt, men eg reknar med å få det relativt kjapt.

Gråmåse 3K (2.vinter), Måløy 15. februar 2015

På veg heim igjen etter tellinga, så vart det på nytt ein gjennomgong av måsane i Måløy. Ganske umiddelbart kom eg over ein nydelig 2K polarmåse som låg og duppa ved ei av kaiene. Etter å ha tatt ein del bilder av fuglen, så la eg merke til noko lyst på sjøen nokre hundre meter unna. Etter å ha fått satt teleskopet på måsen, så kunne eg konstatere at det var snakk om ein adult grønlandsmåse som låg på vatnet. Akkurat det å få stifte bekjentskap med desse arktiske måsane er alltid like kjekt, i alle fall for ein som er over middels interessert i måsar.

Her er tre bilder av polarmåsen i Måløy den  15. februar.

Polarmåse 2K (juvenil), Måløy 15. februar 2015
Her med ein 2.vinter svartbak i bakgrunnen.

Polarmåse 2K (juvenil), Måløy 15. februar 2015

Polarmåse 2K (juvenil), Måløy 15. februar 2015

Endelig bra med måsar...

Dagen mellom sjøfugltellingane, altså den 14. februar, kom eg over min andre grønlandsmåse for året. På Sandshamna på Sandsøya vart det nemlig observert ein 2K-fugl. Og med resultatet dagen etter på Vågsøya som eg har nemnt over, hadde eg igjen "fått trua" på måsane.   

Etter å ha sett kor mykje måsar som satt på ytterskjæra på Vågsøya, hadde eg virkelig store forhåpningar om at det skulle bli bra med måsar på Sandshamna dagen etter. Og det vart det til gangs! Estimatet mitt var at det den 16. februar må ha vore minst 2000 måsar på hamna. Og med så mange måsar kan alt dukke opp. Noko av det første eg såg i det eg starta å sjå gjennom måseflokkane var ein 2K grønlandsmåse, eit nytt ind. I tillegg til den nye fuglen, så var også grønlandsmåsen som blei oppdaga den 14. februar fortsatt på plass.

Her er nokre bilder av grønlandsmåsane som blei oppdaga på Sandshamna den 14. og 16. februar. Den eine av fuglane er meget lys, den andre er derimot ein smule meir pigmentert.

Ind.1

Grønlandsmåse 2K (juvenil), Sandshamna, Sandsøya 16. februar 2015

Grønlandsmåse 2K (juvenil), Sandshamna, Sandsøya 17. februar 2015

Grønlandsmåse 2K (juvenil/1.vinter), Sandshamna, Sandsøya 17. februar 2015

Grønlandsmåse 2K (juvenil), Sandshamna, Sandsøya 19. februar 2015

Ind.2

Grønlandsmåse 2K (juvenil), Sandshamna, Sandsøya 17. februar 2015

Grønlandsmåse 2K (juvenil), Sandshamna, Sandsøya 17. februar 2015

Grønlandsmåse 2K (juvenil), Sandshamna, Sandsøya 16. februar 2015

Hybrid...

Etter å ha brukt endå litt meir tid på måsane, så kom det plutselig flygane ein ukjent "kvitmåse" ved fiskemottaket. Med ein gong skjønte eg ikkje heilt kva slags art det var snakk om, for fuglen minte i det eine sekundet som ein grønlandsmåse, og i det neste om ein polarmåse. Heldigvis så fikk eg fuglen på litt betre hold. Då skjønte eg raskt kvifor eg ikkje heilt greidde å "henge" måsen på ein enkelt "knagg". Fuglen var nemlig ein hybrid, altså ei kryssing mellom to artar. Artane det her var snakk om var polarmåse og gråmåse. Fuglen lignar mykje på ein polarmåse, men svingfjørteikningar, stjertteikning, korppsfjørteikningar og nebbtikninga m.m. viser at her er det gråmåsegener innblanda.

Polarmåse x gråmåse hyb. 2K (1.vinter), Sandshamna, Sandsøya 16. februar 2015

Polarmåse x gråmåse hyb. 2K (1.vinter), Sandshamna, Sandsøya 17. februar 2015

Polarmåse x gråmåse hyb. 2K (1.vinter), Sandshamna, Sandsøya 17. februar 2015

Godbiten...
Etter å ha brukt ein del tid på å ta bilder av både hybriden og grønlandsmåsane, så fikk auge på ein fugl som satt på eit skjær ca. 400 meter unna. Først tenkte eg at det måtte vere polarmåse x gråmåse hybriden som hadde satt seg ned på skjæret, men i det den tok til vingene så såg eg tydelig at fuglen hadde heilmørkt, eller tilnærma heilmørkt nebb. Kunne det vere ein grønlandsmåse av den kanadiske underarten kumlieni? Dessverre så fordufta fuglen utan at eg fikk studert den noko næramre. Så gikk det vel kanskje ein halv time, så hang den plutselig på vinden rett over der eg stod. Og joda, det var ein nydelig 2K kumlieni. Eg har tidligare hatt fleire av denne underarten innom på hamna. Den hittil siste, var før denne ein adult fugl i slutten av februar 2013. (den kan du sjå bilder av her: http://ingarsfuglebilder.blogspot.no/2013/02/kumlieni-pa-sandshamna-270213.html) Grønlandsmåse av underarten kumlieni hekkar i arktisk nordaust-Canada. Denne underarten er ein stor raritet i Norge. Før grønlandsmåse-invasjonen vinteren 2011/2012 så var det berre nokre få godkjente funn av kumlieni i Norge. Under den vinteren vart det derimot sett ein god del av denne typa.

Grønlandsmåsane som er avbilda over høyrer til underarten glaucoides som hekkar på Grønland. Det som skiller glaucoides frå den kanadsike underarten kumlieni, er blant anna vingeteikningar og stjertteikkningar. Ser ein på bilda av kumlienien "min" under, så ser ein tydelig at den har mørke ytre handsvingfjører som står i kontrast mot dei lysare indre, vidare så har fuglen også eit mørkt stjertbånd. Slike vinge- og stjertteikningar finn ein ikkje på den grønlandske underarten.
 

Grønlandsmåse ua. kumlieni 2K (juvenil), Sandshamn, Sandsøya 16. februar 2015

Grønlandsmåse ua. kumlieni 2K (juvenil), Sandshamn, Sandsøya 16. februar 2015

Grønlandsmåse ua. kumlieni 2K (juvenil), Sandshamn, Sandsøya 17. februar 2015

Grønlandsmåse ua. kumlieni 2K (juvenil), Sandshamn, Sandsøya 16. februar 2015

Det har også vore ein del krykkjer innom på hamna. Her er eit lite utvalg av bilder av fuglar i forskjellige aldersklasser.

Krykkje 2K (1.vinter), Sandshamna, Sandsøya 17. februar 2015

Krykkje 2K (1.vinter), Sandshamna, Sandsøya 19. februar 2015

Krykkje 2K (1.vinter), Sandshamna, Sandsøya 17. februar 2015

Krykkje 3K (2.vinter), Sandshamna, Sandsøya 17. februar 2015

Krykkje 4K+ (adult), Sandshamna, Sandsøya 19. februar 2015

 

Fleire kvitmåsar...

I dagane etter den 16. febuar så har det dukka opp enda fleire kvitmåsar. Totalt har det den siste veka blitt observert 5 grønlandsmåsar ua. glaucoides (4 2K, 1 5K+), 1 grønlandsmåse ua. kumlieni (2K) og 2 polarmåsar (2K). Legg ein også til polarmåse x gråmåse hybriden, så må eg seie meg fornøgd med resultatet dei siste dagane.

Villgeiter på Skorpa

Den 3. februar vart det ein tur innom Skorpa i ytre Herøy kommune. Eg var med ein gjeng som skulle gjere seg kjend med øya og forholda der, då med tanke på ei studie av villgeitene som har gått fritt og styrt seg der sjølv sidan midten på 1950-talet. Eg vart forespurt om eg kunne vere med å ta litt bilder av landskap, folk, og selvfølgelig villgeiter. Medrekna meg så var vi totalt 12 personar. Blant desse var det representatnar frå Bioforsk Tingvoll, Nordisk genressurssenter, Norsk genressurssenter, Søre Sunnmøre landbrukskontor, Albicilla og mattilsynet.

Feltarbeidet på studien av villgeitene på Skorpa startar opp no i februar/mars, altså under kjeinga. Målet er å få tilstrekkelig med data slik at ein kan bevare denne unike villgeitbestanden på ein bærekraftig måte. Då vil ein sjå på blant anna årsrytma til dyra, ungeproduksjonen deira, sosial organiserig, antall dyr sett i samanheng med beitetrykk m.m. Det vil også bli tatt blodprøver av dei. Noko av det ein skal sjå på då er den genetiske variasjonen innad i bestanden, då med tanke på innavl. Det vil også bli sett på kva slags slektskap desse villgeitene har med dagens mjølkegeiter.

Dagens bestand på Skorpa består av 80-90 dyr. Desse dyra stammar frå geiter som blei holdt som husdyr av dei som tidligare budde på Skorpa. Som nemnt over så har desse dyra greidd seg på eigenhand sidan midten av 1950-talet . Det er berre på Skorpa og Sandsøya, naboøya i sør, at ein finn slike viltlevande bestandar av kystgeiter i Norge.

 

Under kan du sjå nokre av bilda som blei tatt på Skorpa denne dagen.

 

I det vi kom inn med båt mot hamna på øya såg vi med ein gong villgeiter. Ein del av flokka gikk nemleg nede ved bebyggelsen på sørsida av øya. I det geitene såg at vi var på veg mot land fann dei ut at det var best å trekke seg unna. Det tok ikkje lange tida før dei var på veg opp fjellsida for å kome seg over haugane og ut i vågane på vestsida av øya. Dermed var det berre å følge etter...

Naturen på Skorpa er prega av beiting, samt ver og vind. Kort sagt, det er ikkje mange buskene ein finn på øya. Her er eit panoramabilde som blei tatt på veg opp fjellsida, med utsikt innover mot indre Herøy kommune, og vidare sørover i Sande kummune.

Før vi rakk å kome oss over haugane slik at vi fikk utsikt over vågane på vestsida, kom det inn ei skikkelig snøbyge. Akkurat slikt vinterver har ikkje akkurat vore kvardagskost den siste tida her på nordvestlandet. Under finn du endå eit panoramabilde, dette bildet er tatt mot sør i det den første snøbyda, etter at vi kom i land, var på veg inn.

I det vi kom til slik at vi fikk oversikt over vestsida av øya såg vi med ein gong geitene.

Alle som var med var strålande fornøgde med å få oppleve naturen på øya, samtidig som at dei fikk stifta bekjentskap med villgeitene. Her har den fornøgde gjengen stilt seg opp på ein fjellrygg med utsikt over vågane på vestsida av øya. 

I det vi var på veg tilbake til hamna kom bukkane gåande. Dei var då på veg tilbake til der dei hadde tilhold før vi kom i land. Her er nokre av bukkande på veg tilbake til bebyggelsen.  

 

Etter at vi også kom oss ned fjellsida og tilbake til hamna, viste det seg at nokre av bukkane var svært så fotogene. At det var eit lite snødryss gjorde ikkje akkurat noko...

Januar 2015

Det har dessverre vore svært lite aktivitet her på bloggen den siste tida. Dette kan enkelt forklarast med at det rett og slett har vore lite å rapportere. Eg har jo prøvd å kome meg ut så ofte som mulig, men sjølv med iherdig innsats i felt så har det altså vore heller dårlig. Det meste av satsinga har vore retta mot måsar, men sjølv der har det vore fint lite å sjå. Normalt så brukar det å dukke opp ein god del grønlands- og polarmåsar på denne tida av året, men når eg gjer opp statusen for januar så står eg altså igjen med berre ein grønlandsmåse. Grønlandsmåsen var ein mørk 2.vinter fugl. Den vart observert den 7. og 10. januar på Sandshamna, Sandsøya. Den mørke fuglen er det mulig å sjå bilder av her: http://artsobservasjoner.no/artportalen/gallery/Image.aspx?rappsyst=1&obsID=14463124&imageID=477750

I tillegg til grønlandsmåsen så har eg også hatt nokre fargemerke måsar innom som ikkje er "mine". Den finskmerkte gråmåse ‹‹C89PR›› som eg nemnte i mitt forrige blogginnlegg er stadig i området. I tillegg til den så har eg også hatt nokre norskemerke fuglar innom. Ein av dei var ein 3K gråmåse som blei ungemerkt på Hornøya i Finnmark i 2013. Den vart observert så seint som den 22. januar i England, berre seks dagar seinare den 28. januar så var den så på plass på Sandshamna.

Den 27. januar hadde eg denne smekre og elegante 2. vinter svartbakhoa innom på hamna. Den blei ringmerkt som ein 2K-fugl den 2. januar 2014 i Mandal i Vest-Agder. Etter merking så har den blitt observert fleire gongar i Mandalsområdet, samt ein gong i Rogaland.

Svartbak 3K (2.vinter) F, Sandshamna, Sandsøya 27. januar 2015

Svartbak 3K (2.vinter) F, Sandshamna, Sandsøya 27. januar 2015

No i tida framover vil fiskeriet pågå for fullt. Dermed vil nok antallet måsar auke dei nærmaste vekene. I tillegg til at måsane kjem for å snylte på fiskeriet, har også mange av måsane som er hekkefuglar i nærområdet vendt tilbake. For eksempel så har ein stor andel av svartbakane dukka opp på hekkeplassane sine. Minst to av mine fargemerkte hekkefuglar er på plass. I fjor var den tidligaste av mine svartbakar på hekkeskjæret sitt så tidlig som den 16. januar, i år er dei derimot nokre få dagar seinare ute.


Havområdet mellom Sandsøya og Voksa
I tillegg til å sjekke måsane, så har eg også brukt litt tid på å sjå kva som har bevega seg i havområdet mellom Sandsøy og Voksa. Der også har det vore svært skuffande. Nokre få islommar, berre to til tre horndykkarar, og nesten ikkje ein einaste alkefugl, det er vel ikkje akkurat noko å rope hurra for. Den positive overraskelsen kom den 31. januar, då fikk eg nemlig sett ein nydelig 2K gulnebblom. Det er faktisk berre den andre eller tredje observasjonen eg har hatt av denne austlige arten inne mellom øyane. Desse ligg som oftast ved ytterskjæra og kjem ikkje i like stor grad inn mellom øyane som det islomen gjer.

Havområdet mellom Sandsøya og Voksa sett frå Voksevegen ved Marøya.

Bra med dvergdykkarar...
Men det er ikkje berre sorgen. Antallet overvintrande dvergdykkarar er meget bra. I januar har eg ved fleire anledningar talt 9 dvergdykkarar. Desse fuglane har vore fordelt mellom lokalitetar på Sandsøya og lokalitetar ved Voksa. På starten av 2000-talet var det rikelig med dverdykkarar å sjå ved øyane. Men rundt 2010 var det ein vinter der eg ikkje trur eg så ein einaste ein. Etter dette så har antallet sakte med sikkert auka, og vi er no tilbake opp mot toppnivået. Den nærmaste faste hekkebestanden her i distriktet finn vi i Sula og Ålesund kommune. Ellers så har dei gjort eit par hekkeforsøk i Grimstadvatnet på Hareid, og det har også blitt sett fuglar i hekketida i Myklebustvatnet i Herøy.

Av andre artar enn dykkarar og lommar, så kan det nemnast at det held til ei flokk med gjess på Voksa. Flokka består av ca. 80 grågjess og 8-9 kortnebbgjess. Fram til midten av desember var der også tundragås, sædgås og kvitkinngås i den samme flokka, men desse fordufta rett før jul.